آنچه در مورد چک صیاد خواهید خواند:
چک صیاد چیست؟
چک صیاد که اشاره به «سامانه صدور یکپارچه دسته چک» دارد، در سال ۱۳۹۶ از جانب بانک مرکزی معرفی شد و از آن پس تمامی بانک ها موظف به صدور دسته چک از طریق این سامانه برای مشتریان خود شدند.
این دسته چک ها بدون توجه به بانکی که مشتری در آن ها حساب دارد، به یک شکل و رنگ طراحی شده اند و غیر از چند تفاوت جزیی مانند نام بانک، همگی مشابه هستند.
تا پیش از ایجاد سامانه صیاد، شعب بانک ها مرجع صدور دسته چک برای مشتریان خود بودند و این می توانست تا حد زیادی در عملیات بانکی خلل ایجاد کند. به عنوان مثال اگر چک برگشتی در سوابق بانکی شخصی ثبت می شد، شعبه می توانست مجددا برای او دسته چک صادر کند، اما پس از ایجاد سامانه مذکور، بانک مرکزی به عنوان مرجع صادر کننده دسته چک تعیین شده است. از این رو اعتبار سنجی شخص به صورت مستقیم و جامع صورت می گیرد.
امنیت چک صیاد
چک های صیاد دارای نکات امنیتی متعددی هستند که برخی از آن ها توسط افراد عادی قابل تشخیص می باشند و برخی دیگر نیازمند استفاده از تجهیزات می باشند. در کل می توان امنیت این نوع چک ها را به سه سطح تقسیم کرد:
سطح امنیتی اول
سریع ترین و اولین راه تشخیص اصالت چک های صیاد این است که با انگشتتان سری و سریال آن ها را لمس کنید. این مشخصات به صورت برجسته چاپ شده اند و به سادگی قابل تشخیص هستند.
سطح امنیتی دوم
این سطح مربوط به ویژگی ها و مشخصاتی است که به صورت ظاهری در چک ها قرار گرفته اند. به عنوان مثال در این چک ها چندی طرح و نقش و واترمارک قرار گرفته است که می توانید آن ها را با قرار دادن در برابر نور مشاهده کنید.
سطح امنیتی سوم
ویژگی های امنیتی سطح سوم قابل تشخیص توسط افراد عادی نبوده و نیازمند استفاده از دستگاه و تجهیزات مخصوصی هستند.
چک صیاد چه مزایایی دارد؟
شاید بتوان گفت که مهم ترین مزیت این نوع چک ها، امکان استعلام اعتبار صادر کننده چک توسط گیرنده می باشد. در واقع با فراهم شدن این امکان، آمار چک های برگشتی به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا می کند.
تا پیش از راه اندازی سامانه صیاد و یکپارچه شدن طراحی و نحوه صدور چک ها، هر بانک طراحی مخصوص به خود را داشت و این کار را برای دریافت کنندگان چک دشوار می کرد. اما در حال حاضر طراحی تمامی چک ها به یک شکل است و این کار را برای هر دو طرف معامله ساده می کند.
همچنین یکی دیگر از مزایای عمده این سامانه آن است که شعب بانک ها تقریبا در فرایند صدور دسته چک دخالتی ندارند و مشتریان با توجه به اعتبار خود نزد بانک مرکزی، می توانند فعالیت های مربوط به دسته چک خود را کنترل کنند.
بانک مرکزی سامانه آنلاینی را طراحی کرده است که توسط آن هر شخصی می تواند وضعیت اعتباری صادر کننده چک را در هر زمانی بررسی کند.
برخی دیگر از مزایای مهم این سامانه عبارتند از:
- امکان پیگیری برای هر برگ چک در هر زمانی به وسیله شناسه صیاد
- مشخصات امنیتی متعدد
- از بین رفتن چک های جعلی
- کاهش تاثیر گذاری شعب بانکی بر روند صدور دسته چک
- ارائه نشدن دسته چک به افراد بی اعتبار
نحوه استعلام چک صیاد
همانطور که گفتیم، بزرگ ترین مزیت چک های صیاد، امکان استعلام آن ها می باشد. چند روش برای گرفتن استعلام چک صیاد وجود دارد که در ادامه آن ها را توضیح می دهیم.
استعلام چک صیاد با پیامک (غیر رایگان)
این روش ساده ترین روشی است که می توانید به وسیله آن از اعتبار صادر کننده چک مطلع شوید. کافیست شناسه ۱۶ رقمی صیاد که بر روی چک درج شده است را به شماره ۷۰۱۷۰۱ ارسال کنید و منتظر پاسخ آن بمانید. دقت داشته باشید که باید ارقام را به صورت لاتین وارد کرده و از درج حروف اضافه خودداری کنید.
معمولا در عرض چند دقیقه نتیجه استعلام برای شما پیامک می شود، اما در صورتی که پروسه با مشکل مواجه شود، پیامکی برای شما ارسال خواهد شد که عدم موفقیت در استعلام را به اطلاعتان می رساند و شما باید مجددا تلاش کنید.
نکته مهم دیگر این است که هزینه دریافت نتیجه هر استعلام ۳۵۰ تومان می باشد و این شامل تعداد درخواست هایی که می دهید نیست. در واقع در صورتی هزینه از شما دریافت می شود که نتیجه استعلام را گرفته باشید. همچنین با هر سیمکارت در طول روز می توانید ۴ بار استعلام بگیرید.
و اما نتیجه ای که برایتان ارسال می شود به چه معناست؟ وضعیت اعتبار صادر کننده چک به صورت رنگ برای شما ارسال می شود و معنی هر رنگ را می توانید در جدول زیر مشاهده کنید:
| رنگ | وضعیت |
|---|---|
| سفید | صادرکننده چک فاقد هرگونه سابقه چک برگشتی بوده یا درصورت وجود سابقه، تمامی موارد رفع سوء اثر شده است. |
| زرد | صادرکننده چک دارای یک فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵ میلیون تومان تعهد برگشتی است. |
| نارنجی | صادرکننده چک دارای دو الی چهار فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۲۰ میلیون تومان تعهد برگشتی است. |
| قهوه‌ای | صادرکننده چک دارای پنج تا ده فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی است. |
| قرمز | صادرکننده چک دارای بیش از ده فقره چک برگشتی یا بیش از مبلغ ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی است. |
استعلام چک صیاد با اینترنت (رایگان)
روش دیگری برای استعلام چک های صیاد وجود دارد که برخلاف روش پیامکی، کاملا رایگان است. در این روش می توانید به «سامانه استعلام وضعيت اعتباری چک صيادی» رفته و شناسه صیاد را وارد کرده و نتیجه را بررسی کنید. در این روش محدودیتی وجود ندارد شما می توانید به تعداد دلخواه از آن استعلام بگیرید.