تعریف محجور
برای آنکه معنای محجور و انواع آن را بهتر درک کنیم، لازم است با تعدادی اصطلاح آشنا شویم. به طور کلی، اشخاص دارای دو نوع اهلیت هستند که یکی «اهلیت تَمَتُع» و دیگری «اهلیت استیفا» می باشد.
- اهلیت تمتع به این معناست که شخص می تواند دارای حق باشد و به عبارتی تمام اشخاص دارای این حق هستند. به عنوان مثال تمام اشخاص حق نفس کشیدن دارند.
- اهلیت استیفا به این معناست که شخص توانایی اجرای حق را دارد. به عنوان مثال فروش ملک نیازمند این اهلیت است.
همانطور که از تعاریف بالا پیداست، تمام اشخاص دارای حق هستند، اما تمام اشخاص توانایی انجام و اجرای اعمال حقوقی را ندارند. به این دسته از اشخاص، محجور گفته می شود. محجورین از بخشی از تصرفات و اعمال حقوقی منع شده اند.
محجورین دسته بندی های مختلفی دارند که در ادامه به تعرفی هریک از آن ها خواهیم پرداخت. با «پیگرد» همراه باشید.
انواع محجور
محجورین در قانون ایران به سه دسته تقسیم می شوند:
ماده ۱۲۰۷ قانون مدنی:
اشخاص ذیل محجور و از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع هستند:
۱- صغار.
۲- اشخاص غیر رشید.
۳- مجانین
۱. صغار (جمع صغیر)
همانطور که از نامش پیداست، صغیر به شخصی گفته می شود که به رشد و بلوغ نرسیده است. همه ما می دانیم که کودکان نمی توانند در مسائل مالی تصمیمات درستی بگیرند و درک کافی از این مسائل را ندارند. از این رو قانون برای حمایت از آن ها، هرگونه دخل و تصرف در اموال و حقوق مالی‌شان را ممنون کرده است، مگر به حکم قانون. به همین دلیل صغار را محجور در نظر می گیریم.
۲. اشخاص غیر رشید (سفیه)
سفیه یا غیر رشید به شخصی گفته می شود که عقل معاش ندارد. در واقع این اشخاص با آنکه بالغ هستند، توانایی تشخیص ارزش مالی اموال را ندارند. در قانون ایران سفیه چنین تعریف شده است:
ماده ۱۲۰۸ قانون مدنی:
غیر رشید کسی است که تصرفات او در اموال و حقوق مالی خود عقلائی نباشد.
۳. مجانین
مجنون به کسی گفته می شود که به طور کامل از نظر عقلی دچار مشکل است. مجنون یا دیوانه دارای درجات مختلفی است، اما همانطور که در قانون آمده است، در هر صورت باعث محجور شناخته شدن شخص می شود.
ماده ۱۲۱۱ قانون مدنی:
جنون به هر درجه که باشد موجب حجر است.
کلام آخر از «پیگرد»
در این مقاله سعی شده است به طور خلاصه و ساده، حجر و انواع آن توضیح داده شود. لازم به ذکر است که هر سه دسته بندی فوق، یعنی صغیر، سفیه و مجنون دارای دسته بندی های مختلفی بوده و اینطور نیست که تمام امور مالی آن ها به طور مطلق باطل باشد.